Met de fiets naar de Eerste Wereldoorlog

Onlangs heb ik gefietst in de Lorraine, een mooi natuurgebied in het noorden van Frankrijk met een ontelbaar aantal gravelwegen; van karrensporen tot ruwe bospaden. Dus toen ik werd uitgenodigd om hier te komen fietsen ging ik graag op het aanbod in.

Het routes die wij hebben gefietst liggen niet ver van Verdun, een plaats die onlosmakelijk is verbonden met die beroemde slag waarbij meer dan 300.000 duizend soldaten het leven lieten in amper 10 maanden tijd. En dat op een zo’n klein stukje aarde.

Naar schatting zijn tijdens de Slag om Verdun 60 miljoen (gas)bommen afgevuurd, wat neerkomt op 150 bommen per vierkante meter! Hele heuvels zijn verdwenen of ingezakt en het land ligt vol met bomkraters en de beroemde loopgraven, waar soldaten op gehoorafstand met elkaar een bloedige oorlog uitvochten.

Na de oorlog (ruim 100 jaar geleden) werd de frontlinie in sectoren verdeeld, waarbij de rode sectoren verboden terrein waren voor het publiek. Een verbod dat nog altijd geldt voor de deze sectoren. Ook vandaag de dag maken de bommen van de eerste wereldoorlog nog slachtoffers en het gaat nog honderden jaar duren voordat alle bommen zijn opgeruimd.

Terug naar het natuur. Een sterk verontreinigd natuurgebied als gevolg van de vele gifgasaanvallen. Zo vonden Duitse onderzoekers 300 keer de voor mensen toegestane concentratie arsenicum in levers van wilde zwijnen!

Zelfs in 2012 nog werd in 544 gemeentes het consumeren van drinkwater verboden vanwege te hoge concentraties percolaat, een stof dat werd gebruikt voor het produceren van raketten en munitie. En hier kun je dus gewoon fietsen! Vanwege ontploffingsgevaar mag je alleen niet van de paden af in de bossen waar is gevochten.

Wij fietsten hier in de nadagen van de herfst en eind november zijn we nog een keer teruggegaan om wat routes te fietsen. Deze tweede keer was het nat en koud. Kijkend naar de loopgraven mochten we nog van geluk spreken, ondanks ons gebibber in moderne fietskleding. Wat de soldaten hier hebben meegemaakt is onbeschrijflijk. En iedere trap herinnerde ons daaraan.

Voor mij waren het de meest indrukwekkende gravelritten die ik ooit heb gemaakt. En ik kan het alleen maar aanraden om hier ook een keer te fietsen; zowel vanwege de geschiedenis als het gravelen zelf. En gelukkig heb je hier ook de nodige routes zonder al deze vreselijke herinneringen.

Christiaan Warger